Toerismedruk en vakantiebestemming

In 2018 maakte journalist Eveline Rethmeier een 3-delige serie over Overtoerisme in Europa voor het blad Vrij Nederland. Met overtoerisme wordt de situatie bedoeld waarin bewoners de kwaliteit van hun leven zien verslechteren door het excessieve aantal toeristen, maar waarin ook toeristen zelf minder plezier aan hun vakantie beleven vanwege de hevige drukte.

Rethmeier woont in Rome en bezocht de steden Florence, Venetië, Barcelona, Parijs en Amsterdam om met inwoners, bestuurders, onderzoekers en ondernemers te praten over de gevolgen van massatoerisme. Door stijgende huizenprijzen, een verschraling van het winkelaanbod en de drommende massa’s voor de deuren lopen oude stadscentra leeg. De mooiste delen van oude steden raken langzaam onbewoond en wat overblijft is slechts een decor voor toeristen. De historische stadscentra veranderen in openluchtmusea en pretparken.

Zelf was ik onlangs met mij dochter in Rome en zag dat wat Rethmeier zo goed beschreven heeft. Het centrum is veranderd in een openluchtmuseum en het is normaal dat er lange rijen voor het Colosseum en de Sixtijnse kapel staan waar je rustig 3 uur van je schaarse tijd in de brandende zon staat te wachten.

Hoe anders moet het geweest zijn voor mijn grootvader die als jongeman in 1934 in 17 dagen van Nederland naar Rome fietste. ‘’Skip-the-line verkopers’’ bestonden nog niet omdat er überhaupt nog nauwelijks toeristen waren. Dat wat hij vooraf alleen in boeken had kunnen lezen en zien, kon hij nu met eigen ogen in alle rust aanschouwen.  Wat moet dat een geweldige ervaring zijn geweest. Toen heel vanzelfsprekend en nu helaas bijna ondenkbaar.

Toerisme zorgt op dit moment voor een op de tien banen wereldwijd en is goed voor 10 procent van de wereldeconomie. Het is de snelst groeiende markt op dit moment. De UNWTO (United Nations World Travel Organization) voorspelt dat er in 2030 wereldwijd 1,8 miljard reizen zullen worden gemaakt. In 2018 waren dat er al 1,4 miljard. Europa is daarbij populairder dan ooit. Ruim 40 procent van alle reizen wereldwijd waren naar of binnen Europa.

Hoe kun je de negatieve gevolgen van overtoerisme beteugelen terwijl het aantal toeristen zo explosief stijgt? Het lijkt haast een ondoenlijke opgave.

Op https://www.vn.nl/overtoerisme-de-gevolgen/ kun je lezen welke oplossingen en strategieën Rethmeier beschrijft om de problemen van overtoerisme aan te pakken.

Eén van de oplossingen die genoemd wordt is locatiespreiding. In mijn blog van september 2018 schreef ik over deze strategie als medicijn tegen massatoerisme, waarbij ik als voorbeeld Sevilla en Zuid-Extremadura gaf.

Sevilla dreigt, net als de steden die Rethmeier noemt, overbelast te raken. In de directe omgeving van Sevilla ligt Extremadura dat nauwelijks inkomsten uit toerisme heeft en economisch zwak is. Dit onbekende deel van Spanje heeft juist dat te bieden wat in een groot deel van de wereld schaars is geworden. Een reis naar Extremadura is een reis terug naar de tijd waarin een toerist nog zonder drukte om zich heen de natuur en cultuur kan beleven. Misschien lijkt het op de beleving van toen mijn grootvader in 1934 in Rome aankwam… maar dat zullen we nooit weten.